La 26-an de septembro okaze de la „Eŭropa Tago de Lingvoj”, sinjorino Mariana Berariu partoprenis kune kun sia lernantino, kiu deklamis „Bonan nokton” de M.Eminescu en Esperanto. La filmeto spekteblas ĉi tie:
https://1drv.ms/v/s!AjyBQubdajfHhPR5GnXGdhtITaVB6Q?e=3fiPHa
Maryvonne kaj Bruno Robineau – du francoj ravitaj pri Maramureŝ
Antaŭ dudek jaroj, Maryvonne kaj Bruno Robineau – du francoj el la okcidento de Heksagono, parolantoj de esperanto lingvo, venis por la unua fojo al Maramureŝ – regiono en la nordo de Rumanio. Serĉante iun alian mondon, arkaikan, netuŝita de modernismo, la geparo kunfandiĝis kun la historiaj lokoj de nia distrikto. En la sekvaj jaroj ili verkis libron pri ilia tuta sperto, pri la vojaĝo al la sentempaj lokoj de Maramureŝ-vilaĝoj. Plie, Bruno iĝis vera ambasadoro, diskonigante al la francoj, kadre de pluraj konferencoj, la antikvan belecon de la regiono.
Ok jaroj ĉirkaŭ la mondo
Maryvonne kaj Bruno alvenis por la unua fojo al Maramureŝ en la jaro 1998 sed la deziro malkovri arkaikajn kulturojn venis el ilia vojaĝo ĉirkaŭ la mondo. La itinero komenciĝis en Irlando, poste sekvis Israelo, Hungario, Bulgario, Barato, Ĉinio, Japanio, Korejo, Malaezio, Australio, NordKaledonio, NovZeelando, Polinezio, Kvatemalo kaj Bolivio. La tuta vojaĝo daŭris ok jarojn kaj la unua ilia celo estis plenumita – la geparo adoptis du infanojn: unu el Bolivio kaj la alia el Vietnamio. “Antaŭ ol veni al Rumanio, ni vojaĝis tra la mondo. Kie ajn ni haltis, ni vivis en familioj, ni laboris en la vilaĝaj komunumoj, dividis kun ili nian vivon” – memoris Maryvonne. La plej grava ilia avantaĝo estis ke ambaŭ flue parolis esperanton. “Ni laboris ses horojn tage, tiel ni povis pagi la gastiĝon kaj manĝon. Plie, la homoj konsideris nin membrojn de iliaj familioj, eĉ partoprenante en la geedziĝfestoj aŭ entombigoj. Dum la tuta vojaĝo ni trovis multajn homojn, kiuj parolis esperanton.” – diris Bruno. La libro “Ok jaroj ĉirkaŭ la mondo” verkita de la geedzoj Robineau estis tradukita el la franca lingvo en esperanton, polan kaj ĉehan lingvoj.
La vilaĝo, kiu impresis nin plej multe estis Sarbi
Estante en la daŭra serĉo de arkaikaj lokoj, Maryvonne kaj Bruno haltis en Rumanio, kie malkovris ke la historia Maramureŝ estas la ideala regiono, kiu respondas al iliaj celoj. “Kiam ni venis por la unua fojo, ni restis ĉi tie kvar monatojn kaj ni venigis ankaŭ niajn gefilojn. Tiam ni iris en la vilaĝojn por malkovri la tiean vivon. La unua impreso estis la ĝojigo. Ni estis tute ravitaj pri ĉio, kion ni renkontis. Ege plaĉis al ni la vilaĝan vivon. Bruno devenas el familio de kamparanoj, li mem estante kamparano kaj en Maramureŝ ni malkovris tre fortan kolektivan vivon. Ni admiris la arkitekturon, ni vidis la tradiciojn, interesiĝis pri la religia vivo, ni pritraktis temojn kiel “la morto”, “ la funebraj ritoj”. Impresis nin ankaŭ la festoj, precipe la Kristnaskfestoj” – klarigis Maryvonne.
Dum ilia vojaĝo tra historia regiono de la distrikto, la du francoj vizitis vilaĝojn, kiuj situas sur Iza kaj Mara valoj. “La vilaĝo, kiu impresis nin plej multe estis Sarbi. Ni enamiĝis al ĉi tiu vilaĝo ĉar tie ni trovis homojn bonvenigajn kun varmaj koroj. Kompreneble ni tre ŝatis ankaŭ la vilaĝon Calineŝti”, aldonis Maryvonne.
Libro kaj konferencoj pri la sperto en Maramureŝ
El la vidpunkto de kamparano, ekde kiam li paŝis por la unua fojo eu tiu historia regiono, Bruno estis ravita de la vilaĝoj de Maramureŝ. “Tio kio gravas estas ke ĉi tie, en Maramureŝ estas ankoraŭ vera terkultura civilizacio, kiu permesas al la familioj havi aŭtonomecon sen serĉi laboron aliloke. Mi estis kamparano ĝis kiam mi aĝis 32 jarojn kaj mi asertas ke ĉi tie ni spertas impresan formon de aŭtonomeco rilate al la manĝaĵoj kaj vestaĵoj, ankaŭ al la loĝejoj. Estas perfekta ekzemplo pri tio ke, en Eŭropa Unio estas lokoj, kiuj permesas al la homoj resti feliĉaj sendepende de la modernaj iloj. Estas io, kio en Francio tute malaperis! Kaj tiam, kiam ni povas manĝi de sur nia grundo, estas la unua rimedo de aŭtonomeco kaj ankaŭ de feliĉo. Por mi tio estas vera kulturo” – diras Bruno.
La geedzoj Robineau verkis libron titolita “La vaganta Rumanio”. La spertojn ili dividis kun francoj en pluraj konferencoj, kiujn Bruno organizis. “En Francio, Rumanio ne havis bonan imagon. La partoprenantoj estis surprizitaj malkovri ke, en Rumanio estas normalaj homoj, kiuj havas normalan vivon. Estis vera ĝojo paroli pri tio, kion ni trovis ĉi tie. Plie, ni ricevis gratulojn de iuj rumanoj, kiuj aprezis la manieron de nia prezentado pri Maramureŝ regionon, pri la kamparana vivo kaj komunista periodo. Mi provis klarigi ke la kamparanoj, kiujn la rumanoj konsideras arkaikajn, estas fakte tiuj, kiuj konservas la historion”, asertas Bruno.
Impresoj post dek jaroj
Post dek jaroj de la unua vizito, Maryvonne kaj Bruno revenis. Ili konfesas ke, en 2008 trovis la Maramureŝ vilaĝon en trista etoso, fakto generita de la foriro de homoj eksterlanden por trovi laboron. “Kiam ni revenis, ni konstatis ke multaj vilaĝanoj estis foririntaj por labori. Venis en mian memoron la imagon de iu kamparano, kiu venis al ni plorante kaj kiu diris al ni ke liaj edzino kaj filino foriris al Italio por labori en hotelo. Mi tre kompatis lin! Sed la situacio estis pli grava – la infanoj restis hejmen prizorgataj de iliaj geavoj; la virinoj laborante solaj la grundon ĉar iliaj edzoj estis for. Estis vere trista imago! Ili havas monon, belajn domojn, saĝajn poŝtelefonojn, komforto, tamen ili estas tristaj!” – rememoras Maryvonne.
Pasintajn tagojn, la geedzoj Robineau revenis al Maramureŝ por la tria fojo. Ili estis malpaciencaj revidi la evoluon de la regiono, kiu al ili estas tre kara, renkontiĝi kun homoj ligitaj al ili. Ilia itinero inkluzivis, kompreneble, la vilaĝojn Sarbi kaj Calineŝti. La konkludoj kaj observadoj estos la fonto de la dua libro pri Rumanio kaj por la konferencoj, kiujn Bruno organizos en Francio komence de la venonta jaro.
Dum la vojaĝo tra Maramureŝ regiono, sinjoro Emil Crancau – instruisto kaj parolanto de E-lingvo, helpis ilin tre multe. Emil Crancau estas membro de EAR (Asocio Esperanto de Rumanio) – asocio, kiu organizas en ĉiu jaro diversajn aranĝojn, kie oni prezentas prelegojn pri diversaj temoj (historio, kulturo ktp.) kaj kie oni organizas ankaŭ esperanto kursojn bazan. Emil Crancau gvidis Maryvonne kaj Bruno dum ilia dusemajna restado en nia regiono. Poste, la geedzoj Robineau vizitos Bukovinon regionon, la monaĥejojn kaj poste ili revenos hejmen, en Francio, proksime de Nantes.
Tradukis el la rumana en esperanton,
Mariana Berariu
Artikolo prenita el la ĵurnalo “Graiul”, la 29-a de julio 2019
Agadraporto de EAR pri la periodo septembro-decembro 2018
Septembro 2018: Tutlanda E-Kongreso
Inter 14-16 septembro 2018 okazis en la urbo Gherla Tutlanda E-kongreso de EAR. La programo estis densa kaj varia: po duontago por kongreso, kurso, simpozio kaj ekskurso.
Partoprenis 30 esperantistoj el Baia Mare, Bixad, Bukureŝto, Cluj, Oradea, Satu Mare, Suceava, Timişoara, sed ankaŭ eksterlandanoj el Ĉehio, Italio kaj Hungario, inter ili Stefan MacGill, la vicprezidanto de UEA.
1. Dum la malfermo, salutis la kongreson i.a. Stefan MacGill flanke de UEA kaj Oldřich Fischer en la nomo de la Ĉeha Esperanto-Asocio.
Ĉeestis la direktoro de la Liceo Ana Ipătescu el Gherla, prof. Ioan Radu Ielcean, kiu, kune kun la prezidanto, kunsubskribis kunlabordokumenton inter la Liceo kaj EAR
2. La Kongreso
Aurora Bute prezentis la agadraporton de la asocio por la oficperiodo 2015-2018, Petronela Birta prezentis la financan raporton. La Kongreso elektis novan estraron:
Sekvis aro da proponoj por la sekvonta oficperiodo 2018-2021, kiun la estraro konsideros kaj strebos plenumi ilin
3. La kurson faris d-ino Mariana Pitar kaj Aurora Bute, ambaŭ pri tiklaj gramatikaĵoj.
4. Dum la ekskurso ni vizitis kanejon kaj tradician domon prizorgita de nederlandano, kiu, amiĝinte je loka tradicio, aĉetis kaj prizorgas kelkajn malnovajn domojn.
5. La simpozion ni titoligis Kleriga duontago, por instigi la partoprenintojn prezenti diversajn temojn. Stefan MacGill prezentis al ni la AMO-seminarion, kiu li, nome de UEA, jam okazigis en ĉiuj kontinentoj. Nia simpozio estis fakte AMO-seminario, la unua okazinta en Rumanio, la 51-a flanke de UEA.
Jen la prelegintoj:
1. Stefan MacGill (Hungario) – AMO, la projekto ‘spronteamoj’, la nova kotizsistemo
2. Stier Gabriela (Satu Mare) – Poŝtkruciĝo,
3. Mariana Berariu (Gherla) – Interesaj faktoj pri Rumanio,
4. Cătălin Văduva (Bucureşti) – Interreta E-kurso rumanlingve kaj la retpaĝaro de la asocio,
5. Aurora Bute (Timişoara) – E-kongresoj – fenestroj al la mondo,
6. Ionel Bodale (Suceava) – Kion mi povas fari por Esperanto en Rumanio,
7. Oldřich FISCHER (Ĉehio) – Libeloj,
8. Adriana Dolca (Timişoara) – La reĝo Karolo la Unua,
9. Mihaela Dolca (Timişoara) – La muta malapero de la insektoj,
10. Mihai Trifoi (Bixad) – Pri la rumana popola kulturo,
11. Birta Alexandru (Satu Mare) – Kelkaj novaĵoj pri la transplantado de homaj organoj,
12. Doina Popa (Timişoara) – Fado, la portugala trezoro.
Duontago ne sufiĉis por la simpozio, sekve ni invitis Oldřich FISCHER prelegi vespere, kiel honora gasto. Kiel vera fakulo, Olda prezentis science tre interesan materialon kun belaj, buntaj bildoj pri libeloj. La sekvan vesperon, Doina Popa parolis kaj montris al ni filmojn pri Fado, la tradicia kanto en Portugalio, kiun ni kune spertis en Lisbono. Ni aŭskultis la historion de la muziko kaj belajn, multajn muzikaĵojn.
Vespere, post la programo, kelkaj kongresanoj spontane ekdancis, ni trovis muzikon en la reto, la unuan vesperon muziko en Esperanto, la duan, ni aŭskultis Fado-n kaj aliajn famajn muzikaĵojn.
La junuloj prezentis amuzan teatraĵon (Adriana kaj Mihaela Dolca, Petronela Birta, Adrian Mărginean kaj Cătălin Văduva) kaj fine de la aranĝo estis monologo, kiun talente prezentis Petronela Birta.
Estis bela, harmonia sinteno. Ni ĝois, ke ni kuniĝis, kunestis kelkajn tagojn, parolis la lingvon, spertis amikan etoson, unuvorte: esperantumis.
La lokaj organizantoj Mariana Berariu kaj Adrian Măginean, kiel kutime, modele organizis la tuton: loĝado, manĝoj, kongresejo, kafopaŭzoj k.a. kaj la firmao de Adrian monsubtenis la ekskurson.
Koran dankon al la organizantoj, koran dankon al la partoprenintoj!
Septembro 2018: Tago de Eŭropaj Lingvoj
La 26-an de septembro oni festas la Tagon de Eŭropaj Lingvoj. En la urbo Dej, proksime de Gherla, en la Kolegio „Andrei Mureşanu”, okazis aranĝo dediĉita al la Tago de Eŭropaj Lingvoj. Partoprenis gelernantoj el kelkaj lernejoj el la regiono, inter kiuj ankaŭ lernantino, kiu studas en la Liceo „Ana Ipatescu” el Gherla. Oni deklamis kaj kantadis en deknaŭ lingvoj. Utiu Valentina deklamis la poemon „Sur la sama eta strato” de Mihai Eminescu, tradukita en Esperanton de Constantin Dominte. La organizantoj disdonis diplomojn al ĉiuj, kiuj kontrubuis al tiu grava evento.
Aldone vi povas spekti prian filmeton:
https://1drv.ms/v/s!AjyBQubdajfHhOhjYICFaYOq6aNt9w
Aperis artikolo en reta ĵurnalo pri la evento: https://www.gherlainfo.ro/tineri-din-gherla-la-ziua-europeana-a-limbilor-de-la-dej/
Oktobro 2018: Prelego pri Esperanto dum internacia simpozio
Kadrede la XII-a Internacia Simpozio Gândind asemenea, vorbim diferit (Simile pensante, ni parolas malsame), kiu okazis 13-an de oktobro 2018 en la Nacia Pedagogia Kolegio Carmen Silva, Timişoara, d-ino Mariana Pitar prelegis pri la lingvo Esperanto.
Decembro 2018: lanĉo de la Aktoj de la Scienca Internacia Kolokvo
La Aktoj de la Internacia Scienca Kolokvo okazinta en Timişoara en 2016 estas lanĉita la 12-an de decembro, en la Okcidenta Universitato de Timişoara.
Partoprenis universitatanoj, gestudentoj studantaj Esperanton kaj esperantistoj de Timişoara (pli ol 30 personoj).
D-ino Mariana Pitar prezentis la libron kaj la cirkonstancoj de ĝia apero, Aurora Bute parolis pri Esperanto kaj ĝia historio kadre de la Zamenhofa Tago.
Bela surprizo estis studento, kiu parolis pri la historio de Esperanto-agado en la urboj Arad, Cluj kaj Timişoara kaj studentino, kiu interesiĝis pri Kristnaskaj kantoj por prezenti ilin en la lingvo Esperanto dum koncerto en la Universitato.
Ĉu vi jam aŭdis pri Muzaiko? Ĝi estas senĉesa interreta elsendo en Esperanto disponebla ĉi tie: Muzaiko
La ĉi-tiea parolata esperanto estas tre bona, oni vere povas sperti kia flue parolata esperanto estas. Multaj intervjuoj, originala esperanto muziko kaj interesaj programoj. Bedaŭrinde estas kelkaj problemoj kun la elsendo en iuj landoj kaŭze de „Radionomy” kiu interrete elsendas la radion sed eĉ se la elsendfluo ne bone funkcias oni povas aŭskulti la ĉiutagajn podkastojn (sonregistraĵojn) ĉi tie: Podkasto
Oni povas sperti ĝin ankaŭ per poŝtelefonoj, nur serĉu kaj instalu la apon: Esperanto-radio Muzaiko (vidu sube)
Nu, aŭskultu, ĉu vi pensas ke vi iam ajn povos paroli Esperanto tiom bone?
